Vanuit de raad: “Die geheimzinnigheid is er om de sollicitanten te beschermen.”

Bron: Communicatie

Gemeente Maashorst zoekt een nieuwe burgemeester. De gemeenteraad droeg deze week een kandidaat voor die hij geschikt vindt om onze nieuwe burgemeester te worden. Deze voordracht is het resultaat van een lang, zorgvuldig en ook wat geheimzinnig proces. In dit artikel ontdek je hoe de sollicitatieprocedure van een burgemeester verloopt, waarom de selectie achter gesloten deuren plaatsvindt en ook hoe het is om als raadslid bij de selectie betrokken te zijn.

Als een gemeente een nieuwe burgemeester zoekt, dan wordt er eerst een vertrouwenscommissie samengesteld door de gemeenteraad. Alle politieke partijen uit de gemeenteraad mogen één raadslid een plek geven in deze commissie. De commissie stelt vervolgens een profielschets op, waarbij input wordt gevraagd aan verschillende groepen zoals inwoners, ondernemers, organisaties, verenigingen en gemeentemedewerkers. “Een profielschets is eenvoudig gezegd een uitgebreide vacaturetekst, waarin omschreven staat wat voor type burgemeester we zoeken en wat hij of zij moet kunnen,” vertelt Emiel Jozephs, raadslid en voorzitter van de vertrouwenscommissie.

Gemeente Maashorst stelde zo’n profielschets op. De functie voor de burgemeester stond daarna zes weken open. “Wist je dat iedereen kan solliciteren op de functie van burgemeester?” vertelt Emiel. Een burgemeester heeft een voorbeeldfunctie. Daarom worden van alle kandidaten gegevens bij Justitie opgevraagd om te kijken of ze iets tegen de wet gedaan hebben. Na deze check spreekt de commissaris van de koning met de kandidaten voor een eerste kennismaking. “Dit hele proces duurde ongeveer twee maanden,” legt Emiel uit. “Daarna konden wij als vertrouwenscommissie verder gaan met het selecteren van de kandidaten.”

Kandidaten selecteren achter gesloten deuren

De selectie gebeurde volledig achter gesloten deuren. “Een middaglang zaten we met de leden van de vertrouwenscommissie in het provinciehuis om te bepalen welke kandidaten het beste aan de profielschets voldeden,” vertelt Emiel. “De mappen met daarin alle sollicitaties en cv’s moesten in de vergaderkamer blijven en alles wat we onderling bespraken, blijft geheim. Je riskeert zelfs een celstraf als je je informatie deelt met mensen buiten de vertrouwenscommissie en die zwijgplicht geldt 75 jaar. Je moet dus goed je mond kunnen houden. Dat maakt deelnemen aan dit proces best pittig.”

Waarom moet het allemaal zo geheimzinnig? “Dat is om de sollicitanten te beschermen,” legt Emiel uit. “Iedereen kan solliciteren, ook mensen die bijvoorbeeld al een andere hoge, publieke functie hebben. Als bekend wordt dat zij hebben gesolliciteerd op een andere functie en zij worden vervolgens niet voor de nieuwe functie gekozen, dan is het moeilijk voor ze om terug te keren naar hun huidige functie. Mensen kunnen dan bijvoorbeeld denken dat ze niet meer gemotiveerd zijn. Door het proces volledig geheim te houden, is het voor de kandidaat veilig genoeg om te solliciteren.”

Op zoek naar een burgemeester die verbindt

In de vertrouwenscommissie zaten elf politieke partijen. Je zou verwachten dat dit het selecteren moeilijk maakt, omdat iedere partij zijn eigen ideeën heeft. “Je moet als commissielid in staat zijn om tijdens dit proces de politiek te parkeren, zodat je samen kunt bepalen welke kandidaat het beste is voor heel onze gemeente,” vertelt Emiel. “Natuurlijk is er onderling wel discussie, maar dat is ook nodig om tot goede beslissingen te komen. De zoektocht naar de beste kandidaat is een gezamenlijke inspanning en we selecteren alleen de kandidaten waar heel de vertrouwenscommissie achterstaat.”

Na de eerste selectie, bleef er een aantal kandidaten over. “We zijn met ze in gesprek gegaan om te ervaren met wie we het meest een klik voelen.” En om te bepalen wie er volgens de commissie het meest in staat is om te verbinden: tussen college, gemeenteraad, inwoners, ondernemers en organisaties. “We willen een burgemeester die groepen bij elkaar brengt en dat deze groepen ook voelen dat de burgemeester er voor ze is en naar ze luistert. Het is heel dankbaar en bijzonder dat je als commissielid mag meedenken over die keuze, namens alle 60.000 mensen die onze gemeente rijk is.”

Een unieke en bijzondere ervaring

Na de eerste gesprekken, bleven er nog enkele kandidaten over met wie een tweede gesprek werd gevoerd. “Deze gespreken voerden we in een weekend op een geheime locatie. De kandidaten mochten elkaar niet zien.” Daarna was het tijd voor de vertrouwenscommissie om een definitieve keuze te maken wie zij wilden voordragen aan de rest van de raad. Die voordracht heeft inmiddels plaatsgevonden tijdens een besloten raadsvergadering. Dat betekent dat je als inwoners niet kunt meekijken. “In die vergadering hebben wij onze keuze toegelicht, raadsleden mochten nog vragen aan ons stellen en daarna was het tijd om te stemmen. De raad beslist dus uiteindelijk”, zegt Emiel.

Wie denkt dat de kandidaat na het stemmen direct burgemeester is, heeft het mis. “De koning en minister nemen namelijk definitief het besluit of iemand burgemeester wordt. En daarna volgt er een officiële installatie, al is dat meer een formaliteit.” Met de benoeming van de burgemeester, komt er einde aan de rol van de vertrouwenscommissie. “Alles bij elkaar ben je ruim een jaar bezig met het werven van een nieuwe burgemeester. Je voert diepe gesprekken met kandidaten, waardoor je de nieuwe burgemeester op voorhand al erg goed leert kennen. En dat maakt de ervaring extra bijzonder en uniek.”

De gemeenteraad bespreekt onderwerpen en neemt beslissingen namens alle inwoners die gestemd hebben. Dan is het logisch dat inwoners tussentijds ook kunnen zien wat de raad allemaal doet. Daarom deelt de raad regelmatig achtergrondverhalen, zoals deze. Zo kun jij, als inwoner van onze mooie gemeente, eenvoudig een kijkje nemen in de keuken van de gemeenteraad. Veel leesplezier!