Uitkering voor oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte zelfstandigen (IOAZ)

Deze uitkering is voor oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte zelfstandigen die, vanwege een te laag inkomen, hun bedrijf moeten beëindigen. De uitkering gaat in nadat het bedrijf of beroep beëindigd is, maar moet voor de beëindiging worden aangevraagd.

Voorwaarden

Je komt in aanmerking voor een IOAZ-uitkering als je aan onderstaande voorwaarden voldoet:

• Je bent een oudere zelfstandige en je bent tussen de 55 jaar en de pensioengerechtigde leeftijd.
• Je hebt een arbeidsverleden: voorafgaand aan de aanvraag ben je ten minste 10 jaar werkzaam geweest als zelfstandige of in loondienst, waarvan de laatste 3 jaar onafgebroken als zelfstandige in eigen beroep of bedrijf (in Nederland).
• Je moet 1225 uur of meer per jaar in het eigen bedrijf gewerkt hebben (urencriterium voor de belastingaftrek voor zelfstandigen). Dit is gemiddeld zo’n 24 uur per week. Als jouw partner ook meewerkte in het bedrijf moet je minimaal 875 uur per jaar en jouw partner minimaal 525 uur in het bedrijf gewerkt hebben.
• Jouw inkomen per maand na beëindiging van bedrijf of beroep moet lager zijn dan de grondslag en jouw inkomen bedroeg de laatste drie boekjaren gemiddeld minder dan het sociaalminimum voor zelfstandigen.
• Ook bij voorzetting van het bedrijf of beroep zou het inkomen naar verwachting duurzaam minder lager zijn dan het sociaal minimum voor zelfstandigen.
• De aanvraag moet zijn ingediend vóór de beëindiging van beroep of bedrijf en de beëindiging moet plaatsvinden binnen 1½ jaar na de aanvraag. Van deze bepaling mag niet worden afgeweken. Een aanvraag die pas wordt gedaan na de beëindiging van het bedrijf, moet worden afgewezen.
• Er ontstaat geen recht op uitkering, zolang het bedrijf of beroep door de zelfstandige en de echtgenoot niet is beëindigd. Ook in het geval het twee verschillende bedrijven en/of beroepen betreft, moeten beide echtgenoten hun zelfstandige activiteiten staken. De gewezen zelfstandige of de echtgenoot mag ook niet het bedrijf of beroep hervatten of een nieuw aanvangen.

Er mogen ook overigens geen uitsluitingsgronden aanwezig zijn. Deze komen nagenoeg overeen met de uitsluitingsgronden in de IOAW.

Gedeeltelijk arbeidsongeschikten

Tot 2006 gold de IOAZ ook voor gedeeltelijk arbeidsongeschikte zelfstandigen die hun bedrijf beëindigen. Na afschaffing van de Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering Zelfstandigen (WAZ) is gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid geen reden meer om in aanmerking te komen voor een IOAZ-uitkering. Er is voor deze groep wel overgangsrecht van toepassing. De gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandige die op 28 december 2005 op grond van het toen geldende IOAZ tot de doelgroep hoorde, kan ook nu nog voor een IOAZ-uitkering in aanmerking kan komen, als hij op grond van de Toeslagenwet geen recht heeft op een toeslag volgens die wet. In de IOAW bestaat een soortgelijk overgangsrecht. 

• Voorwaarden IOAZ voor zelfstandigen in de veehouderij (PDF, 22.3 kB)

Inkomenstoets

In de IOAZ bestaat een groot verschil met de IOAW. In de IOAZ geldt ook inkomen uit vermogen als inkomen. De na beëindiging van bedrijf of beroep vrijkomende middelen kunnen aanzienlijk zijn. De IOAZ wordt uit de algemene middelen gefinancierd en daarom vond de wetgever het verantwoord dat rekening wordt gehouden met het inkomen uit aanzienlijk vermogen. Het inkomen uit vermogen wordt bepaald op 2% van het vermogen, voor zover dat vermogen groter is dan € 142.920. Dit percentage geldt per 01-01-2022. De vermogensgrens geldt ook per 01-01-2022. De waarde van het vermogen moet worden vastgesteld volgens de regels van de Regeling vermogenswaardering IOAZ (Rvi). De uitgangspunten zijn als volgt: De waarde van het vermogen wordt vastgesteld op het moment dat de zelfstandige zijn bedrijf of beroep beëindigt. Beëindiging wil zeggen: het liquideren van het bedrijf of beroep, maar ook uittreden uit een samenwerkingsverband of een rechtspersoon. De waarde van het vermogen is de waarde van de bezittingen minus de waarde van de schulden.

In de Rvi wordt bepaald wat al dan niet onder bezittingen en onder schulden wordt verstaan. Het vermogen wordt gewaardeerd naar de waarde in het economisch verkeer. Dit wil in het algemeen zeggen de prijs die de meest biedende bereid is te betalen bij verkoop onder normale omstandigheden. Voor de vaststelling van de hoogte van het vermogen wordt in elk geval een bedrag buiten beschouwing gelaten dat voldoende is om een pensioen ter hoogte van het gemiddelde aanvullende pensioen van een werknemer in Nederland veilig te stellen. Dit is gelijk aan wat voor werkloze werknemers in de IOAW of de Participatiewet van toepassing is. In de IOAW blijven opgebouwde pensioenrechten buiten beschouwing en ook in de Participatiewet wordt voor wat betreft de vermogenstoets geen rekening gehouden met de mogelijk opgebouwde pensioenrechten.

Sollicitatieplicht

Als je een IOAZ-uitkering ontvangt, ben je verplicht om te zoeken naar een betaalde baan. De IOAZ-uitkering is immers een werkloosheidsuitkering. De sollicitatieplicht geldt voor jou en jouw eventuele partner (indien deze niet ouder is dan de pensioengerechtigde leeftijd), net als de inschrijving als werkzoekende bij het UWV. Ook ben je verplicht gemeentelijke voorzieningen aan te nemen, als deze worden aangeboden.

Aanvragen IOAZ-uitkering

Het aanvragen van een IOAZ-uitkering gaat op dezelfde manier als het aanvragen van een Bbz-uitkering (Besluit bijstandsverlening zelfstandigen). Kijk op de pagina Bijstandsuitkering voor zelfstandigen hoe u deze aanvraag in moet dienen.

Melden verblijf buiten de gemeente of buitenland

Als je een bijstandsuitkering, IOAW, IOAZ of Bbz ontvangt, moet je het altijd aan ons doorgeven als je in het buitenland gaat verblijven. Meer informatie over het melden van een verblijf buiten de gemeente of in het buitenland, lees je op de pagina Verblijf buiten gemeente Maashorst melden.